Tắm lá thuốc - Thiên nhiên hòa cùng tri thức bản địa
Sinh sống lâu đời trên các vùng núi cao phía Bắc Việt Nam, người Dao Chàm sở hữu một nền văn hóa phong phú, đậm bản sắc – trong đó, tri thức sử dụng cây thuốc rừng để tắm là một phần quan trọng được gìn giữ qua nhiều thế hệ. Từ cuộc sống lao động vất vả nơi rừng núi, sau những ngày đi nương xa hoặc làm việc nặng nhọc, người Dao thường nấu nước từ hàng chục loại thảo dược để tắm, giúp giãn gân cốt, giảm đau nhức và hồi phục thể lực. Khi thời tiết thay đổi, nước tắm lá còn giúp lưu thông huyết mạch, giữ ấm cơ thể và phòng ngừa cảm mạo.
Người Dao pha thuốc tắm
Đặc biệt, với phụ nữ sau sinh, bài thuốc tắm có vai trò quan trọng trong việc giúp cơ thể phục hồi nhanh, tăng sức đề kháng, giữ được sự dẻo dai để có thể sớm quay lại sinh hoạt thường ngày. Đây không chỉ là phương pháp chăm sóc sức khỏe, mà còn là minh chứng sống động cho tri thức y học bản địa mà người Dao vẫn lưu truyền và thực hành đến tận hôm nay.
Năm 2015, các giảng viên và sinh viên Trường Đại học Dược Hà Nội đã thực hiện một chuyến điều tra thực địa tại Quản Bạ – Tuyên Quang để tìm hiểu tri thức bản địa của người Dao về bài thuốc tắm bằng lá cây rừng. Kết quả nghiên cứu cho thấy bài thuốc này có tác dụng giảm đau, thư giãn thần kinh và hoàn toàn không gây độc khi sử dụng ngoài da – một bằng chứng khoa học quan trọng khẳng định giá trị y học của bài thuốc dân gian.
Đội ngũ điều tra cây thuốc
Từ nền tảng đó, các chuyên gia đã tiến hành chuẩn hóa quy trình bào chế và sử dụng: từ khâu lựa chọn, thu hái, phối trộn các loại lá thuốc với tỉ lệ hợp lý, đến kỹ thuật nấu nước, pha chế, bảo quản, cũng như vệ sinh phòng tắm. Quy trình tắm lá thuốc giờ đây không chỉ đảm bảo an toàn và hiệu quả, mà còn được chuyển giao cho người dân địa phương như một mô hình dịch vụ du lịch sức khỏe cộng đồng bền vững.
Bồn tắm lá thuốc của người Dao
Đến với khu tắm lá thuốc tại Nặm Đăm, du khách không chỉ được thư giãn trong làn nước ấm mang đậm hương núi rừng, mà còn có thể tham quan quy trình nấu thuốc, hiểu rõ cách làm ra một bồn tắm truyền thống của người Dao Chàm, cảm nhận rõ nét sự giao hòa giữa tri thức dân gian và khoa học hiện đại.
